Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, “Önümüzdeki haftalarda Ukrayna Ombudsmanı’nın teklifi üzerine Ukrayna’daki Rus esirlerini ve ardından da Rusya kabul ederse, Rusya’daki Ukrayna esirlerini ziyaret edip bu konuda uluslararası alanda bir rapor hazırlayacağız.” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundaki 2024 yılı bütçesi görüşmeleri kapsamında, Kamu Başdenetçisi Malkoç ile Sayıştay Başkanı Metin Yener kurumlarının bütçesine ilişkin sunum yaptı.
Malkoç, Kamu Denetçiliği Kurumunun (KDK) gücünü Anayasa’dan ve TBMM’den aldığını ve 10 yıldır faaliyetlerini sürdürdüğünü dile getirerek, kurumun idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını insan haklarına dayalı adalet anlayışı içerisinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönünden incelemek, araştırmak ve idarelere tavsiyelerde bulunmak üzere görevlendirildiğini belirtti.
Kurumun idarenin hizmet kalitesinin yükseltilmesine, iyi yönetim ilkelerinin gelişmesine, insan haklarının yerleşmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, hak arama kültürünün yaygınlaşmasına, şeffaf, hesap verebilir, insan odaklı bir idarenin oluşmasına ilişkin çalışmalar yürüttüğünü ifade ederek, “Kurum, devlet ile vatandaş arasında bir arabulucu, bir hakem olarak görevini sürdürmektedir. Bu anlamda Türkiye’de zihinsel dönüşümü sağlamak için çabalarımız devam etmektedir.” diye konuştu.
KDK’nin 1 Ocak-10 Ekim 2023 tarihleri arasında 14 bin 897 başvuru aldığını, 14 bin 718 dosyayı karara bağladıklarını bildiren Malkoç, “Bunlardan 1231’i tavsiye kararı, 1551’i dostane çözüm, 469’u kısmen tavsiye, kısmen ret ve 823’ü de ret kararıdır. 2023 yılında 96 bin 478 kişiye telefonla, mail yoluyla veya yüz yüze görüşerek hukuki destek verdik, çözüm önerdik ve yardımda bulunduk.” bilgisini paylaştı.
Malkoç, 2024’te 235 milyon 974 bin lira bütçe teklifinin bulunduğunu söyledi.
Kamu Başdenetçisi Malkoç, “Cumhuriyet’imizin ikinci yüzyılının hukuk, adalet, insan hakları ve hakkaniyet üzerinde yükseleceğine inanıyoruz ve çalışmalarımızı bu doğrultuda sürdürmeye devam ediyoruz.” ifadesini kullandı.
Rusya-Ukrayna arasında esir değişimi çabaları
Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ve Türkiye’nin arabulucu rolüne işaret eden Malkoç, “Biz de Ukrayna ve Rusya ombudsmanlarını buluşturarak kadınlar, çocuklar, esir değişimi konusunda çabalarımızı sürdürdük. Önümüzdeki haftalarda Ukrayna Ombudsmanı’nın teklifi üzerine Ukrayna’daki Rus esirlerini ve ardından da Rusya kabul ederse, Rusya’daki Ukrayna esirlerini ziyaret edip uluslararası alanda bir rapor hazırlayacağız.” şeklinde konuştu.
Malkoç, aynı faaliyetlerin Filistin-İsrail arasındaki durumla alakalı, insan hakları ihlalleriyle ilgili devam ettiğini belirterek şunları kaydetti:
“İsrail’in insan haklarına ve uluslararası hukuka aykırı eylemleriyle ilgili dünyadaki bütün ombudsmanları duyarlı hale getirmek için online toplantılar yaptık ve bildiriler yayımladık. Son yıllarda Avrupa’da ve Amerika’da ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve İslam karşıtlığı giderek artmaktadır. Maalesef devlet kurumları da bunlara destek vermektedir. Kur’an-ı Kerim’in yaygın şekilde yakılması… Hem ifade özgürlüğü kapsamında olup olmadığıyla ilgili gereksiz tartışmalar oluyor hem de 2 milyar Müslümanın inancına hakaret ediliyor. Bu konuda Müslümanları duyarlı hale getirmek için çalıştık. Avrupa’da bulunan 8 milyon insanımıza, bulundukları ülkelerdeki hak ve hukukunu anlatmak için sivil toplum kuruluşlarıyla onlarca program yaptık. Her ülkeye göre haklarıyla ilgili o ülkelerin dilinde ve Türkçe broşürler hazırlayıp binlercesini insanımıza dağıttık.
Cumhuriyet’imizin ikinci yüzyılının hukuk, adalet, insan hakları üzerinde yükseleceğine inanarak 2024 yılındaki faaliyetlerimizi de idarenin hizmetlerinin, adalet ve hakkaniyet ölçüsü içerisinde verilmesi, toplumun bütün kesimlerince insan hakları konusunda daha kuvvetli bilinç oluşturulması hususunda çalışmalarımız devam etmektedir. İdareyle halk arasında dostane çözümler için hakemlik görevimizi sürdürmekteyiz. Kadın hakları, çocuk hakları, engelli hakları, iklim ve çevre konusundaki çalışmalarımıza kuvvetli bir şekilde devam edeceğiz. Üniversitede sivil toplum, medya ile çalışmalarımız artacak.”
Sayıştay bütçesi
Sayıştay Başkanı Metin Yener de Sayıştay Başkanlığının 2024 yılı bütçesine ilişkin sunum yaptı.
Sayıştay denetimlerinin amacının TBMM’nin bütçe hakkının gereği olarak kamu kaynağını harcayan kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında Meclis’e ve kamuoyuna güvenilir ve yeterli bilgi sunulması, kamu kaynaklarının korunması, kamu idarelerinin performanslarının değerlendirilmesi, mali saydamlığın yerleştirilmesi ve yaygınlaştırılması olduğunu dile getiren Yener, “Sayıştay, bu kapsamda Anayasa ve yasalarla kendisine verilen görev, yetki ve sorumluluklarını sürekli gelişim anlayışıyla dünyadaki gelişmeleri de takip ederek yerine getirmektedir.” dedi.
2022 Yılı Denetim Programı kapsamında 39 genel bütçeli idare, 106 özel bütçeli idare, 42 özel bütçeli ve diğer idareler, 2 sosyal güvenlik kurumu, 11 düzenleyici ve denetleyici kurum, 6 kalkınma ajansı, 13 diğer kamu idaresi, 3 diğer kamu şirketi olmak üzere 222 adet Sayıştay denetim raporunun TBMM’ye sunulduğunu ve ilgili kamu idarelerine gönderildiğini anlatan Yener, 11 il özel idaresi, 30 büyükşehir belediyesi, 33 büyükşehir belediyesi bağlı idaresi, 22 il belediyesi, 136 ilçe belediyesi, 48 mahalli idare şirketi, 9 yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığının da denetlendiğini aktardı.
Yener, kamu işletmelerinin denetimine ilişkin 109 Sayıştay denetim raporunun aralık ayı içerisinde Meclis’e sunulacağını bildirdi.
Sayıştay Başkanı Yener, 2022 yılı denetimleri sırasında tespit edilen kamu zararlarına ilişkin hazırlanacak yargılamaya esas raporların kasım sonuna kadar 6 ay içinde hüküm tesis edilmek üzere ilgili Sayıştay yargılama dairelerine gönderileceğini açıkladı.
Düzenlilik denetimleri kapsamında kamu idarelerinde tespit edilmiş 2 bin 247 mali rapor ve tabloları etkileyen bulgu ile 5 bin 377 mevzuata uygunluğa ilişkin bulgu olmak üzere toplam 7 bin 624 denetim bulgusunun tespit edildiğini dile getiren Yener, “Bütçe türü itibarıyla en fazla bulgu mahalli idarelerde tespit edilmiş olup, kurumumuz tarafından gerekse kamu idarelerince müteakip yönetimlerde yapılacak denetim, rehberlik ve kurumsal kapasite artırım çalışmalarında bu hususun dikkate alınması gerektiği değerlendirilmektedir.” diye konuştu.